Piet
Piet* (42), zegt dat hij heimwee heeft. Hij wil het allerliefste terug naar Nederland.
Piet is ruim anderhalf jaar geleden geëmigreerd naar Zweden*. Hij is vertrokken uit Nederland voor de liefde. Al snel trouwde hij daar met zijn vrouw. Zij heeft kinderen uit een eerder huwelijk, hij heeft geen kinderen. Zij is Nederlandse en woont 10 jaar in Zweden.
Piet houdt van zijn vrouw. Ook de relatie met haar kinderen is wel goed, maar de rol van stiefvader vindt hij moeilijker dan gedacht.
Hij heeft heimwee, maar wil haar niet kwijt en ook zijn nieuwe gezin niet. Wat moet hij toch doen?
Sinds een jaar merkt Piet dat hij het wonen in zijn nieuwe thuisland steeds minder leuk gaat vinden. Wat hij eerst kon waarderen aan het andere eten en de cultuur, begint hem te nu irriteren. Hij verlangt naar een goed stuk Hema worst en zou graag even bij zijn vrienden langs willen voor een biertje. Het vrije gaan en staan…, het sociale leven… hij mist het.
In Nederland werkte hij achter de bar bij een lokale kroeg en werkte hij als vrijwilliger in een verzorgingstehuis. Hij deed aan toneel en gaf 2 keer per week toneelles aan basisschoolkinderen. Hij mist de gezelligheid van zijn werk, vrijwilligers werk, zijn toneelvereniging, familie en vrienden.
Van vestigen naar settelen
De eerste periode in Zweden draaide om vestigen. Hij had nog het een en ander af te handelen aan bureaucratische zaken in Nederland en tegelijkertijd het op orde brengen van nieuwe bureaucratische zaken in Zweden. De voorbereidingen voor de trouwdag en zijn plek vinden in het huishouden en binnen het gezin, waren dingen waar zijn tijd aan op ging.
Nu het dagelijks leven een vast ritme krijgt, gewoonten beginnen te vormen, begint hij moeite te krijgen met het settelen. Zijn vrouw werkt fulltime en haar kinderen gaan naar school en opvang. De woning van zijn vrouw en de enorme tuin eromheen, waren in voorgaande jaren niet onderhouden. Piet probeert wat te doen te hebben. Zich nuttig te voelen. Hij brengt wat hoognodige orde in de tuin en verft de buitenboel.
Toch, een echte klusser is hij niet en veraf wonen valt hem eigenlijk tegen. Nu hij niet meer in de stad woont, mist hij de reuring en het gemak van alles dichtbij hebben.
Sinds kort gaat hij met het openbaar vervoer naar taalles dat hij 3 keer per week volgt. Een tweede auto kunnen ze zich tot op heden niet veroorloven, omdat hij eerst een baan moet hebben voor inkomsten. Voor een baan moet je de taal leren. Zijn vrouw vindt dat hij te weinig initiatief toont om een bestaan voor zichzelf op te bouwen in Zweden. Ze krijgen hierover steeds vaker ruzie. “Ik stel haar volgens mij teleur.”
Heimwee
Heimwee: ziekelijk verlangen naar huis, zegt Van Dale. Ziek zijn van verlangen. Heimwee kun je hebben als je op zomerkamp bent of met je gezin een weekje in Italië aan het strand, of als je als student een langere tijd stage moet lopen in het buitenland. Buikpijn, hoofdpijn, slecht slapen, huilbuien…..kortom, je wilt naar huis. Dat kan dan ook meestal. Je huis staat er nog en alles is relatief nog hetzelfde. Je neemt de oorzaak weg en de heimwee stopt.
Als je geëmigreerd bent heb je meestal je huis in Nederland niet meer. Alles is opgezegd. Je huis staat in een nieuw land. Je bent dus in je huis, maar verlangt toch naar huis. Uit de situatie stappen blijkt gecompliceerd.
Het gaat hier dus niet meer om een fysieke plek, maar om het begrip ’thuis’. Een thuis dat veel meer is dan dat ene gebouw. Dat huis. Thuis is familie, je buren, je vrienden, je sportclub, collega’s…..Het zijn gewoonten en tradities. Het is de vanzelfsprekendheid van het kennen van de omgeving en het weten van onbeschreven regels. Effe op je fietssie naar de AH of uit je werk nog even aan bij je ouders. Wat de gewoonste zaak van de wereld lijkt, is nu ineens heel bijzonder, onbereikbaar, een idealisme geworden.
Heimwee hebben als geëmigreerde is dus niet zo simpelweg op te lossen. Letterlijk zou je als emigrant dus moeten remigreren. Wederom een huis moeten kopen/huren. Het liefst in de oude omgeving waar je vandaan komt en dan het leven weer oppakken zoals die eerder was, maar je baan is vergeven. Kun je die nog terugkrijgen? In het voetbalteam hebben ze een nieuwe linksback aangenomen, dus waar kun jij nu spelen in jouw oude team? En denk aan de kosten die remigreren met zich meebrengt? Ben jij zelf veranderd? Ook al ben je maar 1 of 2 of 3 jaar weggeweest. Je omgeving begint vragen te stellen over de toedracht van je terugkomst. Zij kunnen daar oordeel uit vellen of tonen zelfs onbegrip.
Als je geemigreerd bent en dan toch heimwee hebt, is teruggaan naar Nederland niet een makkelijke stap tot de oplossing bij heimwee.
Moe
Piet voelt zich ongelukkig en moe. Hij vindt dat dat niet zo zou moeten zijn. Hij kan toch niet ongelukkig zijn met iets waar hij eerder zo naar verlangden? Hij heeft nu tenslotte een vrouw en een gezin. Hij heeft zelf besloten huis en haard te verlaten voor haar en de kinderen. Bij de huisarts heeft hij wat testen laten doen. Daaruit is gebleken dat er lichamelijk geen oorzaak is voor zijn vermoeidheid.
Chaos na keuze
Na een aantal gesprekken ziet Piet in dat hij met zijn besluit om Nederland te verlaten, chaos is aangegaan. Iets dat hij niet had voorzien.
De situatie, 2 jaar geleden, was zo anders. Hij was dolgelukkig en verliefd. Geloofde in zijn relatie. Wilde met haar verder. Hij geloofde in zichzelf. Hij voelde vertrouwen dat hij wel weer werk zou kunnen vinden, daar. Een biertje tappen kun je tenslotte overal. Ook wist hij dat hij goed met kinderen kon opschieten, dus een stiefvader worden leek hem dan ook alleen maar leuk.
Op basis van zijn verliefdheid, enthousiasme voor de toekomst met zijn vrouw, rol als stiefvader, hoeveelheid zelfkennis en zelfvertrouwen, heeft hij de keuze gemaakt om te vertrekken. Hij was ervan overtuigd dat deze stap de juiste was.
Klinkt heel plausible, een keuze maken op basis van kennis op dat moment.
Na een keuze gemaakt te hebben, komt er altijd een nieuwe situatie. Â In deze situatie begint ook weer het opbouwen, het tegen beperkingen aanlopen of het groeien van nieuwe verlangens. Keuzes maken doen we als mens constant. Vaak op microniveau, maar ook op macroniveau. Meestal ter verbetering of bevordering van het nu. Als je kiest tussen een appel of een banaan (microkeuze) dan kun je de risico’s vaak goed inschatten. De consequentie is daarom meestal positief, namelijk, je blijft in leven, want je neemt energie tot je. Keuze op macroniveau, zoals een emigratie, is dan ook een die je niet zomaar neemt. Tussen de consequenties zitten ook negatieve gevolgen. Je weegt risico’s af tegen de voordelen en neemt uiteindelijk daarop een besluit. Uiteindelijk is je doel, verbetering van je huidige situatie, net als die banaan of appel. Alleen op veel langere termijn en met veel meer impact. Toch, elke verbetering blijft voor en tegens inhouden.
           “Ik voel me net een tweedehands burger.”
Erover praten geeft inzichten
Piet begon na zijn keuze een heel nieuw leven. Alles werd anders. De consequentie voelde niet aan als verbetering, maar juist als chaos. Geen vrijheid van vervoer, fiets of auto had hij niet. Hele dagen sprak hij niemand anders dan zijn vrouw  en stiefkinderen. Zij waren immers op school of werk. Langs gaan bij bekende kon hij niet. Ze waren er niet, want familie en vrienden wonen allemaal in Nederland. In de weekenden gingen ze bij vrienden van zijn vrouw op bezoek, Zweden of andere geëmigreerde Nederlanders.
Piet werd in een klap totaal op zichzelf teruggeworpen. Als dat gebeurd, komt het er op aan hoe goed men zichzelf kent. Vaak leert men nieuwe kanten van zichzelf.
In het geval van Piet, bleek hij juist moeite te hebben met het niet hebben van zijn vrienden om hem heen. Dat had hij zich eerder nooit gerealiseerd dat dit zo belangrijk voor hem was. Hij voelde zelfs jaloezie dat zijn vrouw wel een sociaal leven had en hij niet. Een gevoel dat hij voorheen niet kende. Ook was hij verbaasd over hoe moeilijk hij het vond een nieuwe taal te leren. Hij voelde zich zelfs een beetje invalide zonder fiets en auto. Openbaar vervoer was iets dat hij in Nederland nooit gebruikten. Hij noemde zich in een van de gesprekken een tweedehands burger. Iemand die op zijn 42e helemaal van nul af aan moest beginnen. Zonder sociaal leven, vervoer, eigen geld verdienen, werk….Hij werd overrompeld door de gevolgen van zijn besluit.
Het belang van zelfvertrouwen
Voor Piet gaf deze chaos hem al vrij snel verminderd zelfvertrouwen. Dit bleef verminderen na gelang de tijd vorderde. Hij was op zoek naar houvast. Houvast in de chaos. Houvast kende hij uit Nederland, hier niet. Dus daar wilde hij naar terug. Heimwee, noemde hij het.
Maar de consequentie van het teruggaan zou enorm zijn. Zijn huwelijk zou ermee eindigen en hij zou de relatie met zijn stiefkinderen verliezen. Het gevoel van falen: het bewust kiezen voor emigreren en dan toch niet kunnen waarmaken waar men zo enthousiast aan begonnen was. Het gevoel van schaamte: voor het veroorzaken van pijn aan de leden van zijn gezin als hij weer terug zou gaan.
Thuis=Houvast
Verderop in het traject, werd het Piet duidelijk. Hij was moe van het conflict dat hij van binnen gaande hield. Dus niet van heimwee. Zijn hulpvraag werd dan ook duidelijk: Kun je me helpen houvast te krijgen in mijn nieuwe leven?
Voor Piet stond het begrip ’thuis’ dus gelijk aan houvast in het leven. Niet aan wonen in Nederland.
Hij is gaan werken aan zijn zelfkennis. Zijn emotionele ontwikkeling (EQ) nam toe. Zijn zelfvertouwen daarmee ook. In de chaos kon hij nu wel rustig blijven, waardoor de “stof” ging liggen. Voor hem werden mogelijkheden zichtbaar. Op eigenkracht heeft hij zijn houvast kunnen opbouwen dat vandaag de dag staat als een huis en voelt als thuis.
Wat is thuisvoelen?
Vele factoren kunnen oorzaken zijn voor het wel of niet thuisvoelen. Elk mens is uniek, dus de mix van factoren ook, maar of je nu iets te maken hebt met migratie of niet, ergens thuisvoelen wil elk mens. (to belong)
Zelfvertrouwen: het vertrouwen in eigen kracht, is een van deze factoren.  Bij de facetten van migratie: aanstaande emigranten/expats, geëmigreerde, hun achterblijvers en remigranten, is het dus cruciaal om aandacht te houden voor het zelfvertrouwen. Is deze sterk genoeg om alle uitdagingen aan te gaan die migratie met zich meebrengt? En als het zelfvertrouwen verminderd, hoe goed ken je eigenlijk jezelf? Goed genoeg om jezelf houvast (een thuis) te bieden?
Met vermindering van zelfvertrouwen, verlies je aan kracht. Negatieve gevoelens kunnen hierdoor vaker opkomen, waardoor je over de hele linie beleeft dat je leven niet meer prettig is of erger.
Zelfvertrouwen is een van de belangrijke factoren die hierin worden getest.
Bij Piet is dit i.i.g. zo geweest. Hij voelt zich weer sterker, omdat hij zichzelf houvast kan bieden nu hij zichzelf beter kent. Hij gunt zichzelf een verbetering van zijn leven en is hierom gemotiveerd doelen te stellen en initiatieven te nemen om daar ook te komen. Dit alles heeft niet alleen een postief effect op Piet persoonlijk, maar ook op zijn naaste omgeving.
Zijn innerlijk conflict is een heel stuk minder, waardoor er plaats is vrijgekomen voor een hervonden rust en tevredenheid. Hierdoor voelt hij zich thuis op zijn nieuwe plek, ondanks dat hij Nederland nog steeds mist. Maar heimwee is er niet meer.
Â
En jij?
Ben jij of ken jij iemand die zich niet meer thuisvoelt i.v.m. met emigratie/immigratie/remigratie of achterblijven? Misschien je vader die achterblijft en het zo moeilijk vindt om jou niet meer direct in zijn leven te hebben of je zus die duizenden kilometers  verder weg woont en het moeilijk vindt te integreren als immigrant? Of ben jij het die voor de liefde is vertrokken, maar jezelf steeds vaker aan het afvragen bent of liefde alleen wel voldoende is?
Deel je verhaal. Met mij of iemand anders. Hieronder of d.m.v. een persoonlijk bericht.
Als emigratiecounselor ben ik gespecialiseerd in ondersteuning  bieden bij de ‘soft-side’ van migratie. Zie mijn website eqcounseling.nl
Globetrotting with insight, dat is wat ik je gun. Ik help je daar graag mee.
Korting
Oktober 2019, is de maand van de Geëmigreerde. Hierin geef ik iedereen een eenmalige korting van 50€ op het afnemen van een ondersteuningstraject bij EQCounseling. Ben jij of ken jij iemand die een steuntje in de rug kan gebruiken betreft deze gevoelige kant van emigreren? Die immigreren lastig vindt? Die twijfelt om terug te komen naar Nederland? Waar het gemis van een vertrokken naaste veel verdriet doet? Vraag een gratis en vrijblijvend kennismakingsgesprek aan.
Laten we samen aan het werk gaan naar een nog sterkere update van jezelf.
Stuur me een berichtje voor meer informatie of vragen.
*er zijn aanpassingen gedaan om de privacy te waarborgen.